Bir Anıt, İki Anıtsal Kişilik – KARİYE

Heodoros Metokhitcs’ten Thomas YVhittemore’a 

KARİYE

Busun daha çok Kariye Camisi ya da Kariye Müzesi adıyla tanınan eski Khora Manastırı kilisesi, günümüz İstanbulu’nda ayakta kalan en etkileyici Bizans anıtlarından biridir. Büyük olasılıkla 6. yüzyıl gibi erken bir tarihte kurulan, 11. ve 12. yüzyıllarda imparatorluk ailesi üyelerince yeniden inşa edilen, 1316 ile 1321 arasında da Bizanslı hümanist, şair ve başvezir Theodoros Metokhites tarafından görkemli bir biçimde restore edilen Khora Manastırı kilisesi, bugün Geç Bizans sanatı ve mimarisinin ayakta kalan en seçkin örneklerinden sayılıyor. Yapı 19. yüzyıl boyunca “Mozaikli Cami” diye tanınmış olsa da, kilisenin zengin ve karmaşık iç bezemesinin ünü, büyük ölçüde Amerika Bizans Enstitüsü’niin (Byzantine Institute of America) kurucusu ve 1930’dan 1950’deki ölümüne değin yöneticisi olan Amerikalı bilimadamı ve hayırsever Thomas VVTıittemore’un başlattığı kapsamlı restorasyon kampanyasına dayanıyor.

Bu sergi, yüzyıllar boyunca üretilmiş tasvirleri aracılığıyla Kariye’nin tarihini keşfederken, 14. ve 2ü. yüzyıllarda onun restorasyon ve korunmasından sorumlu olmuş iki değerli insana, Theodoros Metokhites’le Thomas Whittemore’a bir saygı gösterisi niteliğini taşıyor. Bunun yanısıra, 1940’lar ve 1950’lerde Kariye’nin mimarisiyle olağanüstü mozaik ve fresk çevrimlerini korumaya yardımcı olanların çalışmalarını da onurlandırmayı amaçlıyor. Kendilerini Kariye’yi korumaya adayan bu kişilerin bize ve gelecek kuşaklara örnek olması başlıca umudumuzdur.

Bir Anıt, İki Anıtsal Kişilik – Bu yazı 2007 yılının Mayıs ayında yayınlanan Gezgin dergisinin 4. sayısından alınmıştır.