Gezgin Dergi
Kazdağı Milli Parkı ülkemizin önde gelen turizm bölgelerinden sayılan güzel Edremit körfezinin kıyısında yer almaktadır.
Yazı: Kenan Zenginsoy
Batıda Dededağı, ortada esas Kazdağı, doğuda Eybek dağı, kuzeydoğuda Gürgen, Kocakatran ve Susuz (Sakar) dağlarından oluşan ve Biga yarımadasının en yüksek kütlesi (Karataş tepe 1774 m.) olan Kazdağı’nın güney yüzü, Zeytinli çayından Altınoluk yerleşiminin batısına kadar olan (Damla tepe) bölümü ile bu bölümün zirveye kadar devam eden yüksekliklerinin kapsadığı 21.450 hektarlık alan 1993 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Milli Park ilan edilmiştir. Böylelikle Kazdağı’nın tabii bir hazine niteliğindeki jeomorfolojik özelliklerinin korunması, flora (bitki) ve fauna (hayvan) varlığının devamının sağlanması, araştırılması ve gelecek kuşaklara aktarılması hedeflenmiştir.
Doğudan batıya uzanan Kazdağı kütlesini, kuzey-güney istikametinde yaran derin vadi ve kanyonlar ve bu yapının ortaya çıkardığı farklı iklim şartları, bitki ve hayvan varlığının zenginleşmesi açısından uygun yetişme ortamı imkanları sağlamıştır. Özellikle bitki örtüsünün taşıdığı biyolojik çeşitlilik Milli Park’ın ana kaynak değerini oluşturmuştur.
Mitolojide “bin pınarlı İda” diye anılan Kazdağı, kaynakları ve bunların vadilerde oluşturduğu şelaleler açısından da son derece zengindir.
Kazdağı kütlesinin güney yüzünde hakim olan bitki topluluğu, alt seviyelerde (700-800 metrelere kadar) kızılçamlarla (Pinus brutia), üst seviyelerde ise (1400 metrelere kadar) karaçamlarla (Pinus nigra var. pallasiana) temsil edilen kurak iklim tipine ait ormanlardır. Güney yüzde özellikle etekler, kızılçam ve bu türün tahrip alanlarını kaplayan maki topluluğu ile tipik Akdeniz manzarası taşır. Buna karşılık zirve bölgesi ve civarlarında nemli iklim tipine ait ormanlar yayılış gösterir. Bu ormanların hakim ağaç türleri yükseklerde göknar (Abies equi-trojani), daha alt seviyelerde ise Karadeniz ikliminin karakteristik ağacı olan kayın (Fagus orientalis), sapsız meşe (Quercus petreae) ve Macar meşesi (Quercus frainetto) dir.
Bugün batıda Ortaburun mevkiinden, doğuda Şapdağı’na kadar sadece zirveleri örterek kesintili bir dağılış gösteren göknar topluluklarının eskiden bu alandan çok daha geniş ve devamlı bir yayılışa sahip olduğu kuşkusuzdur. Bugünkü durum göknar ormanlarının geniş ölçüde tahrip görmesinin neticesidir.
Bugüne kadar Kazdağı’nda 800 bitki taksonu tespit edilmiştir. Ancak bu sayının 1000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Başta Kazdağı göknarı olmak üzere 32 adet bitki taksonu endemiktir. Bunun yanında Türkiye’nin endemik türü olan 40 adet ve endemik olmayan ancak ülkemizde yalnızca Kazdağı’nda yetişen 15 adet bitki taksonu bilinmektedir.
Alanın Milli Park olarak ilanı ve avlanmanın yasaklanmasıyla birlikte, yaban hayvanı populasyonlarında da gözle görülür artışlar olmuştur. Bilinen en önemli hayvan türleri; ayı, domuz, kurt, karaca, tilki, porsuk, sansardır. Bölgede yapılan araştırmada 10–15 yıl öncesine kadar sırtlan ve vaşak gibi hayvanlar görülmesine rağmen, bugün bu türlerin tükendiği anlaşılmıştır. Ayı, kurt ve karaca gibi türler de risk altındadırlar.
Milli Park’ta 2873 sayılı yasa gereği hiçbir üretim faaliyetine izin verilmemekte, ekosistem kendi tabii işleyişine bırakılmaktadır. Milli Park içinde rekreasyon maksatlı iki adet günübirlik kullanım alanı mevcuttur. Güre belde sınırları içinde kalan Pınarbaşı, 1980 yılında kurulmuş ve yalnızca 1 hektar büyüklüğünde olmasına karşın yoğun olarak kullanılan mesire alanları içinde yer almaktadır. En önemli özelliği ise Kazdağı kar sularının bir kısmının kaynak halinde buradan çıkıp dere oluşturmasıdır. Akarsuyun ısısı 9–10 derecedir. Yılın 2.5 aylık yaz sezonunda yaklaşık 60–80 bin ziyaretçi tarafından günübirlik kullanılmaktadır
Zeytinli beldesine 4.5 km mesafedeki Sutüven (Hasanboğuldu) ise 1992 yılında kurulmuş olup, 3 hektar büyüklüğündedir. Kazdağı’nın eteğinde, içinden Kızılkeçili çayının geçtiği Hasanboğuldu göleti ve suyun 17 metreden düştüğü Sutüven şelalesi dolayısıyla son yıllarda giderek daha fazla rağbet gören alanın, ziyaretçi sayısı yaz sezonunda 100 bine yaklaşmaktadır. Manzara güzelliği ve Hasanboğuldu öyküsünün yaygınlaşmasıyla her geçen gün daha fazla ilgi görmektedir.
Milli Park’ın güneyinde yer alan Güre kaplıcaları ülkemizin önemli termal merkezlerindendir. Yakın çevrede 3 önemli antik şehir bulunmaktadır. Bunlar Troya savaşlarından önce kurulmuş Edremit’e 6 km uzaklıkta Adramyttion, dağın güneyinde Kaletaşı tepesinin üstünde kurulu Antandros ve Çanakkale il sınırları içinde yer alan Assos şehirleridir.
Yöredeki Türkmenlere her yıl Ağustos ayının 3. haftası Valilik kararıyla inanç ve geleneksel çerçevedeki etkinlikleri için izin verilmektedir. Kazdağı Milli Parkı ekoturizm etkinliklerinin belirlenen esaslar çerçevesinde yapılabilmesi için 2002 ve 2004 yıllarında yörede yaşayanlar arasından belirlenen adaylara, Kazdağı Milli Parkı’nın kaynak değerleri ve etkinlik esasları çerçevesinde 1 hafta eğitim verilmiş, yapılan sınav sonucunda 59 kişi ekoturizm yerel kılavuzluğu sertifikası almaya hak kazanmıştır.
Kazdağı Milli Parkı’nın Uzun Dönemli Gelişme Planı’nda belirtilen güzergah ve alanlarına gidebilmek için “etkinlik izni başvuru formu” nu doldurarak izin almak, her yıl Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nce belirlenen ücretleri yatırmak ve kılavuz almak gerekmektedir. Bu işlemler Zeytinli beldesi Mehmetalan köyü, Yalama mevkii ve Avcılar köyü Kışladağ mevkilerinde bulunan Giriş Kontrol Noktaları’nda yerine getirilebilmektedir.
