Gezgin Dergi
Bayburt şehrinin tarihi M.Ö. 3000’ li yıllara kadar uzanmaktadır. Bayburt, yaklaşık olarak 5000 yıllık bir Türk şehridir. Şehir, Azziler tarafından kurulmuştur. Daha sonra bölgeye Haldiler hakim olmuştur. Bölgede sırasıyla Med’ler, Pers’ler, Iskitler, Pontus Rum Krallığı, Romalılar, Emeviler, Bizanslılar yaşamış daha sonra Selçuklular tarafından fethedilmiştir. 1081 yılında Bayburt Selçuklu Devleti’ne bağlı olan Saltukoğullarının ve ardından Mengücekoğullarının egemenliğine girmiştir.
Yazı: Nurya Çakır – Fotoğraflar: Halit Ömer Camcı
Bayburt 14. yy. da Akkoyunlu Devleti’nin kuruluş ve tarih sahnesine çıkış yeri olmuştur. Akkoyunlu İdaresi 17 Ekim 1514’ te Yavuz Sultan Selim’ in veziri Bıyıklı Mehmet Paşa’nın Bayburt’ un fethiyle görevlendirilmesine ve fethin gerçekleşmesine kadar sürmüştür. Fetihten sonra Osmanlılarca Sancak merkezi yapılmış, Erzurum, Tekman ve Ispir, Bayburt’a bağlanmıştır. Bayburt’ u ziyaret eden Evliya Çelebi, Fatih’in 3000 Tireliyi Bayburt’a iskana mecbur ettiğini yazmaktadır.
1828 yılında Ruslarca işgal edilen Bayburt, Serasker Osman Paşa’nın topladığı kuvvetlerle Rusları Aydıntepe’ de büyük bir bozguna uğratmıştır. Bayburt’un tarihi eserleri arsında Çinimaçin Kalesi de denilen Bayburt Kalesi gelmektedir. Bir diğer kalesi de Saruhan Kalesidir. Merkeze 35 km mesafede yer alan kalenin gözetleme amacıyla yapıldığı tahmin edilmektedir. Bayburt Ulu Camii, Anadolu Selçuklu Sultanlarından II. Gıyaseddin Mesut (1282 – 1298) zamanında yaptırıldığı kabul edilmektedir. Günümüze kadar birçok onarımdan geçmiştir. Pulur Ferahsa Bey Camii Akkoyunlulardan Korkmaz Bey’in oğlu Ferahsa Bey tarafından 1517 M. (923 H.) yılında yaptırıldığı anlaşılmaktadır.
Sünur Kutlu Bey Camii, Akkoyunlular’ın kurucusu Turali Bey’in oğlu Fahrettin Kutlubey tarafından yaptırılmıştır. Yakutiye Camii ise eski Yakutiye Medresesi’nin bulunduğu alan üzerindedir. 1913 – 1915 yılları arasında yapılmıştır . Cami ve minaresi tamamen kesme taştan olup , işçiliği taş işleme sanatının güzel örneklerindendir. Bayburt’ta Türk Dünyası’nı yakından ilgilendiren ünlü Dede Korkut’un türbesi bulunmaktadır. Ayrıca Dede Korkut hikayelerinde sıkça adı geçen Bamsı Beyrek’in türbesi de burada yer alır.
Aydıntepe Yeraltı Şehri görülmeye değer yerlerindendir. Çımağıl Mağarası da sarkıt ve dikitleriyle 600 metre uzunluğunda olup, meraklıları için önemli bir yerdir.
