Gezgin Dergi
Yazı: Erdem Dereyayla
Kazakistan 15 milyon nüfusu ve 2.724.000 km yüzölçümü ile Avrasyanın kalbinde yer almaktadır. Özellikle Rusya ile 6467 km’lik kara sınırı dünyanın en uzun kara sınırını oluşturmaktadır. Ülke %60’lara varan çöl %30 bozkır ve % 10 dağ ile geniş bir bozkıra yayılmış durumdadır.
Kazakistanda sert kara iklimi hüküm sürmektedir. Kapladığı alan bakımından dünyada 9. sırada. Bu büyük coğrafyaya yakışacak şekilde 85.000 akarsu ve 48.000 civarında göl bulunmaktadır. Doğal kaynak olarak da yine ayrıcalıklı oranlar dikkatimizi çekiyor. Periyodik tablodaki 105 elmentin 99 tanesi Kazakistanda keşfedilmiştir. 60 tanesi hala işletilen 70 elementin rezervi bulunmaktadır. Dünyanın önde gelen petrol sahaları Kazakistanda yer alıyor. Ayrıca çoğu yüksek talebi olan maden rezervlerinde dünya sıralamasının ilk 5’ine girmiştir. 1991-1993 yılları arasında SSCB’nin çözülmesinden sonra Cumhuriyet idari şekli kabul edilmiş ve ilk cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev olmuştur. Bağımsızlığın ilanından sonra ekonomisi ciddi şekilde sarsılan Kazakistan’da tek bir koldan yapılan ekonomi, finans ve sosyal yapılanma ile ülkenin gelişimi güçlü bir ivme kazanmıştır. Kazakistan cumhurbaşkanı her sene halkına bir sene boyunca ülke için yapılan işlerin anlatıldığı bir konuşma yapar. İlk sesleniş Ekim 1997 tarihini taşır ve Kazakistan halkı için ‘Refah, Güvenlik ve Esenlik’ olarak adlandırılmıştır. 1997 yılından bu yana ülkenin başkenti Astana’dır. Para birimi Tenge, resmi dili Kazakça olarak belirlenmiştir. Kazakistan çok inançlı bir devlet yapısına sahiptir. Ana dinler olarak % 60 İslam ve % 30 Hıristiyanlık dikkat çekmektedir. Kazakistanı bağımsız bir devlet olarak ilk tanıyan ülke Türkiyedir.
Fotoğraflar: Murat Aydın Kazakistan’ın 15 yıllık bağımsız gelişimini gözlemlediğimizde sadece başarılara rastlamaktayız. Yapılan etkili reformlarla yeni bir devlet sistemi kurulmuş, ekonomik krizleri de aşarak bir çok yeniliklere imza atılmıştır.
Özelleştirme ve yeni vergi sistemi yapıldı. Bunları takip eden süreçte Kazakistan’da rekor düzeyde yerli ve yabancı yatırım alarak başarılı bir kalkınma gerçekleşmiştir. Sosyal açıdan sivil toplum kuruluşlarını etkinleştirme, eşit haklar ve her vatandaşın kanun önünde eşitliği sağlanmıştır. Dış politikasında yine çok başarılı atılımlar görülmekte. Neredeyse dünyadaki tüm sosyal ve siyasi yapılanmalarla bölgesel olarak aktif bir rol üstlenilmiştir. Tüm bu gelişmelerle birlikte 14000 km uzanan sınırlarında komşuları ile sınır anlaşması sağlayan tek devlettir. Kazakistan’ın dünyadaki diğer bir ilk de Semey nükleer deneme alanını kapatması olmuştur. Bu olayla birlikte dünya tarihinde ilk defa bir ülke gönüllü olarak kendi nükleer silah deposundan vazgeçmiştir. Bağımsızlık öncesi Kazak topraklarında yapılan sayısız nükleer denemeden zarar gören insanların varlığı yöneticileri böyle bir karara sevketmiştir
. Bu yazı, Gezgin dergisinin 2008 yılının Eylül sayısında yayımlanmıştır.
