Gezgin Dergi
Yazı ve Fotoğraflar: Bilal Şahin
Dünyadaki 20 türünün 14 tanesi ülkemizde olan ve bu 14 türün tamamı endemik yani ülkemize has olan morgeven(Ebenus)baklagiller ailesinden (Fabaceae) güzel ve gösterişli bir cinstir. Ülkemizde en çok türü olan gevenlere çok benzer, ancak neredeyse tamamı koyu renkli çiçeklere sahip olduğundan morgeven olarak bilinir.
Ebenus depressa Boiss. & Bal. 1859
Boissier ve Balansa tarafından Kayseri Develi bölgesinden toplanarak bilim dünyasına tanıtılan bu güzel bitki, ülkemizde de Kayseri, Niğde, Malatya ve Sivas arasında kalan dar bir bölgede kalkerli kayalıklarda yaşamaktadır. Cinsin diğer türlerine göre hayli kısa ve yatık olması nedeniyle bodur morgeven olarak bilinir. Yaklaşık 5-10 cm yüksekliğinde yere yatık demetler oluşturarak yaşayan bu tür yoğun tüylüdür. Yapraklar genelde 3 parçalı olup yaprak parçaları 3-5 cm, ince uzun ve uçta sivri şekillidir. Kısa bir sapın ucunda olan çiçek topluluğu küresel veya yumurtamsı şekilli başçıklar oluşturur. Başçıklar yaklaşık 3-4 cm çapındadır. Çiçeğin tüp şeklindeki çanak yaprakları yaklaşık 10-20 mm olup, 5 ince uzun ipliksi yapıyla sonlanır. Yoğun tüylü tüpün içinde aynı boylarda renkli taç yapraklar bulunur.
1300-1800 metre yüksekliklerde Haziran-Temmuz aylarında çiçekte görülebilecek olan bu gösterişli bitkiler bozkırların nadir güzelliklerinden biridir. Yer yer diğer morgeven türleriyle de birlikte görülür. Cinsin diğer türleri gibi dar yayılışlı bir endemik türümüz olup korunması konusunda hassasiyet gösterilmesi gerekmektedir.
Morgeven türlerinin bilinen özel bir kullanım alanı yoktur. Anadolu doğasının doğal güzellikleri olarak bozkırlarda salınırlar. Ancak aslında gösterişli çiçekleriyle bahçelerde ses getirecek kadar güzeldir ve bu güzelliği dünyaya tanıtacak gönüllülere ihtiyacı vardır.
Bu yazı 2011 yılının Mart ayında yayınlanan Gezgin Dergisi’nin 49. sayısından alınmıştır.
