Cuma , 13 Aralık 2024

YILKI ATLARI

Dağların Özgür Çocukları

Yazı ve Fotoğraflar: Kemal Gönen

Yılkı atları geçmişten günümüze kadar süregelen ve doğal ortamda yaşayan, beslenen ve üreyen hayvanlardır. Sahipleri tarafından yaşlandığı, bakımının zorlaştığı ve işe yaramaz hale geldiği için doğal ortamlara bırakıldığı ve bu şekilde ortaya çıktıkları söylenmektedir. Bu nedenle bu atlar normalde evcil olmasına rağmen üzerinden geçen uzun seneler sonunda vahşileşmişlerdir.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (7)

Bu atlar tabiatın her türlü şartlarına alışık hayvanlardır. Bütün ihtiyaçlarını doğada karşılarlar. Yılkı atları 10-15 attan oluşan öğrekler (gruplar) halinde yaşarlar. Başlarında bir erkek at bulunur ve bu at liderleridir. Grubu bu at yönlendirir ve bu şekilde dışarıdan gelecek tehlikelere karşı kendilerini korurlar. Dışarıdan başka bir atın guruplarına girmesi neredeyse imkânsızdır. Erkeklerin başka bir gruba girme isteği esnasında iki erkek at arasında görsel olarak müthiş denilebilecek kavgalar yaşanmaktadır.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (1)

Atlar yere yatmaz ayakta uyurlar, bir atın yere yatması sırtının kaşınması, hasta olması ya da hamile olması anlamına gelir. Atlar uykuya geçtiklerinde bileklerini kitler, nefes alışverişini yavaşlatır ve ayakta uyurlar. Sezgileri çok güçlü hayvanlardır. Tehlikeyi çok çabuk sezerler.

Türklerin tarih sahnesinde atların önemi oldukça büyüktür. Savaşlarda atların binek hayvanı olarak kullanılması, tarımda çift sürmede değerlendirilmesi, cirit gibi yarış oyunlarında yararlanılması gibi birçok kullanım göze çarpmaktadır. Günümüzde de atlar Anadolu’nun bazı kesimlerinde tarımda hala kullanılmakta; ayrıca yarış atı ve binek hayvanı olarak da kullanılmaktadır.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (2)

Anadolu’nun birçok bölgesinde olduğu gibi Kayseri civarında da yılkı atlarına rastlanmaktadır. Develi ilçesi sınırlarında Sultan Sazlığı bölgesinde, Erciyes Dağı eteklerinde Sarıgöl civarında ve yoğun olarak da Hürmetçi Çiftliği ve Dokuzpınar bölgelerinde yılkı atları yaşamaktadır.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (3)

Hürmetçi Çiftliği – Dokuzpınar bölgesinde yaşayan yılkı atlarının sayısı 400 civarındadır. Şehir merkezine yaklaşık 15 km mesafede olan bölgede yaşayan atlar bugün neredeyse organize sanayi ile birleşen bir alanda yaşamak zorundalar. Daha önce sazlık olarak bilinen bölge aynı zamanda flamingoların geçiş bölgesi ve yaşam alanıdır. Fakat günümüzde sanayinin ve fabrikaların gitgide bu alanda yapılaşmaları sonucunda hem kuşlar hem de atlar için yaşam alanları daralmaktadır.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (4)

Hürmetçi Çiftliğinde atların bakımı ile ilgilenen, onların ihtiyaçları ile ilgilenen kişiler mevcut. Aynı zamanda köyün erkekleri atları binek hayvanı olarak yoğun biçimde kullanıyorlar. Zaman zaman yılkı atlarını yakalayarak onları evcilleştiriyor ve sahipleniyorlar. Bu atları sazlıktan toplama, ahıra getirme ve yakalama anında filmlerde rastlayabileceğiniz görsel bir şölen ortaya çıkıyor.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (6)

Yukarıda da belirtiğimiz gibi uygarlıkların tarihinin yazılmasında büyük önemi bulunan bu hayvanların yaşam alanlarının daraltılmaması, hastalıklarının tedavi edilmesi, ağır kış şartlarında susuz ve aç kalmalarının önlenmesi için bazı tedbirler alınması gerekmektedir. Aksi takdirde yaşamları çok uzun olmayacak, türleri tehlikeye girecektir. Bölgedeki yılkı atları aynı zamanda turizm için de bir fayda sağlayacaktır. Bu muhteşem manzarayı görmek isteyecek hayvan severler, film, dizi şirketleri, fotoğrafçılar sık sık bu manzarayı görmek için bölgeye gelmek isteyeceklerdir.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (5)

Türk kültüründe at özgürlüğün sembolüdür. Bu anlamda Yılkı Atlarını izlerken, fotoğraflarını çekerken bunu hissedebiliyorsunuz. Erciyes’in özgür çocukları diyebileceğimiz bu atlar dağlara ve insanlara en yakın varlıklar olarak da ayrıca önemli..

YILKI ATLARI –  Bu yazı 2015 yılının Şubat ayında yayınlanan Gezgin Dergisi’nin 96. sayısından alınmıştır.

gezgindergi-doga-yilki-atlari (23) gezgindergi-doga-yilki-atlari (22) gezgindergi-doga-yilki-atlari (21) gezgindergi-doga-yilki-atlari (19) gezgindergi-doga-yilki-atlari (18) gezgindergi-doga-yilki-atlari (17) gezgindergi-doga-yilki-atlari (16) gezgindergi-doga-yilki-atlari (12) gezgindergi-doga-yilki-atlari (13) gezgindergi-doga-yilki-atlari (11) gezgindergi-doga-yilki-atlari (10) gezgindergi-doga-yilki-atlari (9) gezgindergi-doga-yilki-atlari (8)

Yazar : HALİT ÖMER CAMCI

Gezgin, ışık avcısı, oğlunun babası...

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir