Salı , 19 Mart 2024

Yamaç Paraşütü

Yazı : Ömer Koç – Fotoğraflar : Said Sargın

İnsanların uçma arzusu tarih kadar eskidir. Yerçekiminin etkisinden kurtulmak özgürce bir kuş gibi havada süzülmek hayata ve çevreye farklı bir boyuttan bakmak insanın içinde benliğinden ve gözlemlerinden gelen korku ile macerayla karışık bir histir. İnsanoğlu sayısız uçma girişimini, ancak 20. yüzyılda mutlu sona ulaştırdı. Kuşların kanat yapıları, havada süzülüşleri ritmik ve durağan hareketleri uçma hayali kuran insanoğlunun en büyük yol göstericisi oldu. Kendi tarihimizde uçuş denemeleri ilk olarak 17. yüzyılda Hazarfen Ahmet Çelebi ile başlar. Hazarfen Ahmet Çelebi Leonardo da Vinci’nin uçma konusundaki çizim ve çalışmalarından ve 10.yy da yaşamış olan Müslüman Türk alimlerinden olan (Ebu Nâsır İsmail bin Humad’ul Cevherî) İsmail Cevheri’den ilham almıştır. Hazarfen’in 1632 yılında lodoslu bir havada Galata Kulesi’nden kuş kanatlarına benzer bir araç takıp kendini boşluğa bırakan ve uçarak İstanbul Boğazını geçip 3358 m. ötede Üsküdar’da Doğancılar’a indiği varsayılır. Bu tarihi olayı devrin en önemli gezgini ve tarihçisi Evliya Çelebi Seyahatnamesinde övgü ile yazmış, haber Avrupa’da da epey yankı uyandırmış ancak dönemin padişahı IV.Murad bir kese ile ödüllendirdiği Hazarfen Ahmet Çelebi’yi fena işler yaptığı gerekçesiyle Cezayir’e sürgüne göndermiştir.

gezgindergi-doga-sporlari-yamac-parasutu (6)

gezgindergi-doga-sporlari-yamac-parasutu (3)

Bu olaylar insanoğlunun uçma arzusuna engel olmamış aksine bu hırsı perçinlemiş olmalı ki Wilbur ve Orville Wright kardeşler 1903 de uzun denemeler ardınlar bugünkü uçağın temellerini atmıştır. Artık motor ve kanat dizaynları yıllar içinde değişmiş, insanoğlu hem savaşta hem ulaşımda uzun mesafelerde uçuş özgürlüğüne kavuşmuştu ancak insan daha da maceraperest ve cesur yaklaşımlar peşine düşmüş uçaktan ya da çok yüksek tepelerden paraşütle atlamayı hedef almıştır. Günümüzde kullanılana en çok benzeyen paraşüt, 1783 yılında Fransız Louis-Sébastien Lenormand tarafından keşfedilmiştir. 1797 yılında ise Andre Jacques Garner bir sıcak hava balonundan ilk paraşüt atlayışını gerçekleştirmiştir. Ancak paraşütün tarihi bundan çok çok öncesine dayanmaktadır. Gene Leonardo Da Davinci’nin çizimlerinde paraşüt benzeri hava cisimleri görülmektedir. Ayrıca İtalya’da 1470’lerden kalan başka paraşüt çizimleri bulunduğu gibi, 1595 yılında İtalyan Fausto Veranzio tarafından yapılan çizimler Da Vinci’nin ötesindedir. M.S. 810-887 yılları arasında yaşayan Arap mucit Abbas Kasım İbn Firnas’ın İspanya-Kordoba’da paraşüte benzer bir alet kullandığı tarihi kayıtlarda mevcuttur. Bizans kaynaklarında Anadolu Selçuklu Devletinin kurucusu Kutalmış oğlu Süleyman Şah’ın oğlu Kılıç Arslan’ı, Bizans İmparatoru Manuel Komnen İstanbul’a davet ettiği ve Kılıç Arslan’la beraber gelen bir Türkün, At Meydanında Dikilitaşın tepesinden üzerinde bulunan ve rüzgarın etkisiyle şişen bir kıyafetle atladığı yazılıdır. 1159 da gerçekleşen bu hadisede paraşüt gibi açılan bu kıyafetin çok fayda vermediği ve cesur gencin şiddetli bir şekilde düşerek öldüğü bilinmektedir.

gezgindergi-doga-sporlari-yamac-parasutu (5)

gezgindergi-doga-sporlari-yamac-parasutu (2)

Paraşütçülük uçak teknolojisinin gelişmesine paralel bir şekilde gelişmiştir, 1948 yılında Dr. Francis Rogallo portatif delta kanadı oluşturmayı başardı, ancak ağırlığı ve ebatlarından dolayı taşıma zorluğu yeni modellerin keşfine öncülük etmiştir. Bu delta kanat Hazerfan Ahmet Çelebi’nin kanatla uçma prensibine daha yakın olduğu belinmektedir. 1980 li yıllarda ise birkaç yenilikçi paraşütçü tarafından yüksek kayalardan yüksek binalardan koşarak atlama yani yamaç paraşütü icat edilmiştir. Milenyumla beraber ise yeni modeller daha hafif ve aerodinamiği geliştirilmiş ürünler hızla bu sporun tutkunları için üretilmeye başlanmıştır.

gezgindergi-doga-sporlari-yamac-parasutu (1)

Paraşüt, bir nesnenin atmosfere açık bir ortamda havanın kaldırma kuvvetinden yararlanarak yavaşça inmesini sağlayan bir gereçtir. Sivil havacılık mevzuatlarına göre çok hafif hava aracı sınıfına girer. Tüm yapısı, hava geçirmez özellikli kumaş ve çok güçlü iplerden oluşur.

Yamaç paraşütü Kanat (Kanopi), İpler, Kolonlar ve Harnes (Kuşam) olmak üzere 4 anaparçadan oluşturmaktadır. Toplam ağırlığı 30/35 kg civarındadır.

gezgindergi-doga-sporlari-yamac-parasutu (7)

Ülkemiz yamaç paraşütü bakımından oldukça uygun alanlara sahiptir. Fethiye Ölüdeniz mevkii Babadağ’dan havalanan paraşütçüler için en dünyanın en uzun ve en güzel tandem alanlarından biridir. 1990 yılından beri, yılın her mevsiminde binlerce turist tandem pilotlarıyla ya da profesyonel paraşütçüler kendi imkanlarıyla Babadağ’dan kalkış yapmaktadır. Ülkemizde ayrıca Antalya-Kaş, Ankara Gölbaşı, Denizli, Isparta Eğirdir, Erzincan, Eskişehir, Erzurum, İzmir, Bolu, Kayseri, Akşehir uçuşa elverişli diğer şehirlerimizden bazılarıdır. Dünyada bir çok noktada yamaç paraşütü yapılmaktadır, Japonya’daki Fuji Dağı ve Himalayalar’daki Everest zirvesinden yapılan uçuşlar bu işin zirve noktasıdır. Ülkemizde bu sporun eğitimini veren ve yapan yaklaşık 40 civarı üniversite kulübü ve yaklaşık 2000 pilot vardır.

gezgindergi-doga-sporlari-yamac-parasutu (9)

Yamaç paraşütü yukardan aşağıya bakıldığında uçma özgürlüğü hissi verirken aşağıdan bakıldığında ise onlarca paraşütün gökyüzünde dans eden kuşları çağrıştırır. Renk renk paraşütler gökyüzünde süzülürken kimi zaman gün batımlarını kimi zaman ise güneş kum ve mavi denizi selamlarlar.  Yamaç paraşütünün belli bir yaş sınırı yoktur,  ancak eğitim için 16-55 yaş sınırı belirlenmiş olsa da bu yaş sıkalasının dışında kalanlar asıl pilotla tandem yapabilmektedir. Yamaç paraşütü için gerekli olan malzemenin yanında biraz cesaret ve zihin kondisyonu bu inanılmaz tecrübeyi yaşamayı sağlayacaktır.

Gezgin Dergi – Bu yazı 2015 yılının Kasım ayında yayınlanan Gezgin dergisinin 98. sayısından alınmıştır.

Yazar : ÖMER KOÇ

1979 İstanbul Tarabya doğumlu. Bankacı, yazar ve fotoğraf sanatçısı. Üniversite İşletme Fakültesi ile Fotoğrafçılık ve Kameramanlık bölümleri mezunu. “Geleceğe bırakılacak en iyi miras fotoğraflardır” diyerek, bu görüşünü destekleyen işlerin peşinde koşuyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir