Ufku Denizleri Aşan Bir Fotoğrafçı – Adnan Büyükdeniz

Yazı: Şefkat Çelebi

“Elinizdeki bu albüm, bir bankacı ve iktisatçı olarak seyahatlerim nedeniyle bugüne kadar gittiğm yaklaşık 40 ülkede, toplantılar ve panellerden arta kalan zamanlarda, alışveriş ve turistik şehir turu programlarından mümkün olduğunca kaçınarak yaptığım gezilerde çektiğim karelerden oluşmaktadır. Bazen daha az uyuyyarak, bazen daha hızlı yemek yiyerek oluşturduğum küçük zaman dilimlerinde fotoğraf çekmeye gayret ettim.”

Yukardaki cümleler Albaraka Türk Katılım Bankası Genel Müdürü Adnan Büyükdeniz’in Yerkürenin Renkleri isimli fotoğraf albümünün önzösünün ilk cümlelerinden..

Ülkemizde profesyonel iş alanının dışında bir sanat dalında neredeyse profesyonelce ürünler verebilen nadir işadamlarımızdan Adnan Büyükdeniz. Dünyanın birçok noktasında, farklı kültürleri, ilginç coğrafyaları görüp kendi süzgecinden geçirerek belgelemiş. Gittiği hiçbir yere sadece fotoğraf çekmek maksadı ile gitmediği halde seyahatlerinden verimli bir fotoğraf arşivi ile dönebilme becerisine sahip. Onu bazen Çin Seddinin merdivenlerinde, bazen Mostar Köprüsünün üzerinde, bazen Kahire’de Giza Piramitlerinde bazen de ülkemizin nadide bir köşesinde; elinde fotoğraf makinesi, sırtında çantası, büyük bir merakla ve ilgiyle çevresinde gördüğü ‘ışığı’ fotoğraflarken görebilirsiniz. Dolaştığı kırkın üzerinde ülkeden ve ülkemizin birçok muhitinden heybesinde değerli fotoğraflarla dönüyor. Onun her yolculuğundan bir potada erimiş mücevher eriyiği gibi güzellikte süzülmüş fotoğraflar ortaya çıkıyor.

Fotoğraf çekerken görüntülediği insanların önceliklerini de dikkate almak gerektiğini düşünüyor. Burkino Faso’da bir büyücünün kulübesini fotoğraflarken yerlilerin, bu mekanı neredeyse kutsal saydıkları için bu kutsalın bir makinenin içine kaydedilmesinden rahatsızlık duyduklarını öğrendiğinde, fotoğraf çekmenin başkalarının hassasiyetlerinden daha da kıymetli olmadığı kararına vardığını öğreniyoruz.

Fotoğrafçılık Büyükdeniz için yeryüzünü tanıma aracı aynı zamanda. Karşılaştığı her toplumu, her coğrafyayı biraz da bu gözle fotoğraflıyor. Bir gözlemi şöyle:  “Küreselleşme eğilimlerinin hız kazandığı son 15-20 yılllık dönemde dünyanın farklı coğrafyalarında karşılaştığım toplumlarla ilgili şöyle bir gözlemim oldu: insanların çoğunda, kendi toplumu dışındakilerle karşılaşmanın, onlarla ekonomik ve kültürel alışverişe girmenin kendilerine bir zenginlik katacağın a dair genel bir inanış ve beklenti var. Ama aynı zamanda, küresel sistem içinde yönünü kaybetme, kimliğinden olma ve sonuçta nereye ait olacağını bilememe endişesini de taşımıyor değiller.”

Fotoğraf makinasına Henri Cartier Bresson’un ‘fotoğraf makinem benim gözümün bir uzantısıdır’ dediği gibi bakıyor ve onu her gittiği yerde yanında bulunduruyor. Sanki vücudunun bir parçası gibi. Paylaşamadığı görüntüleri sadece kelimelerle anlatmaktan hoşlanmıyor. Çekmiş olduğu fotoğrafların her zihinde yeni anlamlar kazanmasından hoşnut oluyor. Çoğu zaman çektiğini değil çektiği fotoğraflara bakan insanların o fotoğrafta ne gördüğünü merak ediyor. Adnan Büyükdeniz fotoğraf çekerken herhangi bir göz olmaktan çıkıyor; -onun cümleleri ile aktarmak gerekirse- ‘Dünyaya çıplak gözle bakışıyla vizörden bakışı arasında ister istemez bir değişiklik oluşuyor.’ Buna biz sanatçı bakışı diyoruz.

Adnan Büyükdeniz: fotoğraflarının; bakanlarına, kırık dökük düşüncelerin ve duyuşların vaat ettiğinden daha çoğunu görmelerini, (düşünmelerini, düşlemelerini) sağlamasını umuyor. .

Ufku Denizleri Aşan Bir Fotoğrafçı – Adnan Büyükdeniz | Bu yazı 2008 yılının Mart ayında yayınlanan Gezgin dergisinin 14. sayısından alınmıştır.