Dünyanın Nazar Boncuğu Meke

Yazı ve fotoğraflar: Ömer KOÇ – Fotoğraf: İbrahim DIVARCI

Konya denince ilk akla ilkokuldan kalma klişe cümlemiz buğday deposu olduğu gelir, sonra Mevlana ve semazenler sonra uçsuz bucaksız düz ovalar gelir, 41,000 km2 yüzölçümü ile ülkemizin en büyük şehridir, Anadolu’daki çok şehre göre nüfusu çok fazladır. 2 milyondan fazla yerleşik nüfus ve her geçen gün artan bir demografik yapıya sahiptir. Bu kadar büyük alan içinde çok değerli doğal güzellikleri barındırmaktadır. Bunlardan biriside Türkiye’nin çöl olarak kabul ettiği tek yer Karapınar’ın mavi gözü, dünyanın nazar boncuğu MEKE’dir.

Konya’dan 100 km. uzaklıkta Karapınar ilçesinde gözlerden uzak, sadece meraklısına özel ve sadece sevenlerine güzel bir göldür Meke. Meke göl havzasına araba yolu mevcuttur ama bu güzel doğa oluşumuna arabayla girmenin tabiata saygısızlık olur düşüncesiyle arabamızı çok uzaklara bıraktık, böylelikle hem kadrajımıza otomobil görüntüsü girmeyecek hem de daha fazla yürüyerek yavaş yavaş manzarayı özümseyerek yaklaşacaktık, ve nitekim de yollar yavaş yavaş göle ulaştığında o büyülü atmosfer iliklerimize kadar sardı bizi, hava serindi ve gri bulutlar hakimdi o gün gökyüzüne.

Aslında kapalı hava renkleri açığa çıkarmayan kasvet yüklü çoğu zamanda fotoğrafçının şevkini kıran bir durumdur ama Meke için bu durum istisnadır çünkü anı anına tutmayan garip bir hava değişimi mevcuttur burada, bazen bir rüzgar eser dağılır bütün bulutlar, bazen şiddetli bir yağmur yağar ardından güneş çıkar gökkuşağı ve ebem kuşakları iner geniş ovaya, bazen de pamuk tarlasını andırır gökyüzü ve yansır krater gölüne bir aynayı kıskandırır suretler. Ya da hiç ummadığınız bir anda yüzlerce koyundan oluşan dev bir sürü iner göle her yer beyaz olur kraterin çevresini toz duman kaplar göz gözü görmez, bi dolu sürpriz yaşatır Meke misafirine, doyumsuz güzelliğiyle.Gezginler ve fotoğraf sevdalıları için Meke hem ulaşılması çok güç, hem de vazgeçilmesi çok zor bir mekândır, mevsimsel farklılıklarla hatta günün her saati değişen çehresi değişen renkleri ile seyrine doyum olmayan fotoğrafik bir portfolyo sunar ziyaretçilerine.

Meke Krater Gölü’nü jeolojik olarak ele alırsak sönmüş bir volkan kraterinin suyla dolmasıyla oluşmuş ortasında adacıkları olan değişik zamanlardaki patlamalarla oluşumunu sürdüren, sönmüş lavların ve küllerin bakır kırmızı rengiyle harmanlaşmış bozkırda muhteşem bir volkanik doğa oluşumuna sahip olduğunu söyleyebiliriz. Konum olarak ise Karapınar-Ereğli yolunun 7. km’sindeki sapaktan 2 km. içeriye girildiğinde karşınıza çıkan eşsiz manzaranın dünyada bir eşi ve benzeri olmadığını söyleyebiliriz.Teknik olarak ise krater gölünün genişliği 500 metre, uzunluğu 800 metre, deniz seviyesinden ise 981 metre yüksektedir, ana krater ise göl seviyesinden 140 metre yükseklikte olup tepe kısmının içinde de 25 metre derinliğinde göl bulunmaktadır. Kraterin eteğindeki gölün derinliği ise 12 metredir gölü besleyen akarsu ya da dere yoktur, sadece yağmur ve yer altı kaynak suları gölün devinimini sağlamaktadır.

Her ne kadar derinliği son zamanlarda eksilen yağışlar ve çekilen yer altı suları nedeniyle 1 metre seviyesine düşse de devletin, yerel yönetimlerin ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ağaçlandırma ve koruma faaliyetleri sonucunda su seviyesi tekrar artış eğilimindedir.Ve buna bağlı olarak da Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Korumu Kurulu’nun 1989 gün sayılı kararı ile, 1. derece doğal SİT alanı 2005 de ise Ramsar alanı ilan edilmiştir. Aslında Meke Krater Gölü kayaç ve toprak yapısı sayesinde kendini de oto koruma altına almıştır. Kütlenin yapısı kar, fırtına ve en şiddetli yağmurları emecek yeteneğe sahiptir. Bu nedenledir ki milyonlarca yıldır Meke’nin yapısı değişmemiştir.

Meke Krater Gölü ve çevresi, yazları sıcak ve kurak iklimin etkisi ve sularının tuzlu olması nedeniyle tuzla oluşumu açısından oldukça müsattir. Tarih boyunca, Meke gölü ve çevresi burada yaşayan Karamanoğulları, Osmanlı Devleti, Türkiye Cumhuriyeti gibi birçok toplumun ve devletlerin tuz ihtiyacını karşılamıştır. Tuzlada bulunan tesisler 1952 yılına kadar faaliyet göstermiştir.

Meke bahar aylarında, gökmavi sular ve yemyeşil bir doğayla karşılar misafirlerini.Bu dönemde doğanın uyanışıyla birlikte meralarda ağıllarda kışlayan koyun sürüleri bu sulak alana her gün mutlaka uğrar, sonbaharda ise sararan doğa ile başka bir çehreye bürünür Meke, suları bakır kızılına döner, kışın ise buralarda kuş uçmaz kervan geçmez, oysa Meke havzası ve Karapınar tarihte İpek Yolu üzerinde önemli bir konumda bulunmaktadır. Kuş uçmaz kervan geçmez dememin diğer sebebi ise 6-7 yıl süre öncesine kadar burada 100 kadar kuş çeşidinin yaşaması ve 200 kadar kuş çeşidinin göç yolları üzerinde mola verdikleri yer olmasıydı ancak bugün Meke sadece 2 elin parmakları kadar kuş çeşidine ev sahipliği yapmaktadır.

Rakım ve yükseltiden dolayı havanın açık olduğu günlerde Aksaray’da bulunan Hasan Dağı tüm heybetiyle Meke havzasından seyredilir. Meke kayaç yapısı, görünümü ve oluşumları ile dünya dışı bir atmosfere sahiptir. Hasan Dağı ise her daim karlı zirvesi ve yeşil orman etekleriyle Meke’yi dünyaya bağlar desem yeridir. Oysa Hasan Dağı’ da Meke Krater Gölü’ de birer volkanik oluşum olmasına rağmen birbirlerine taban tabana zıttır, zaten bu yüzden Meke’nin dünyada eşi benzeri yoktur.

Bu yazı 2014 yılının Mayıs ayında yayınlanan Gezgin Dergisi’nin 87. sayısından alınmıştır.