Gezgin Dergi
Yazı: Özden Karababa Fotoğraflar: Özden Karababa – Peter Bosland
Çin Operası, rengarenk kostümleri, yüz makyajları, özel dansları, şarkıları ve dövüş teknikleri ile eksiksiz bir şölen. Geleneksel Çin tiyatrosunun müzik, vokal performans, dans ve akrobasi gösterileri ile süslenmiş bir formu olan gösteri hala büyük ilgi görmekte.
18. yy’da Çing Hanedanlığı sırasında ilk olarak Pekin’de sahnelendiği için ‘’Pekin Operası’’ olarak anılmakta. 18 yy. sonlarında en görkemli günlerini yaşayan Pekin Operası’nı şu an bir çok farklı şehirde, hatta Honkong, Taiwan ve Japonya’da izlemek mümkün.
Tarihsel hikaye ve efsaneleri etik mesajlarla harmanlayan Pekin Operası yaklaşık 1400 eserden oluşan bir repertuara sahip. Hükümdar Qianlon’un 1772’de tüm kadınlara Opera’da oynamayı yasaklamış olması yüzünden 1870’lere kadar sadece erkekler Opera’da rol aldı. Bu tarihten sonra bazı kadınlar erkek kılığında sahne alarak bu konuda yeteneklerini gösterdiler. Zamanla sahnede kadın rollerini oynayarak performansın popülerliğini arttırdılar. Operası’nda Sheng (erkek), Dan (kadın), Jing (erkek), ve Chou (erkek ve kadın) olmak üzere 4 önemli rol vardır. Yapılan makyaj, iyilik,kötülük,cesurluk, korkaklık gibi karakter özelliklerini de vurgular. Ayrıca her rengin sahne üzerinde bir anlamı vardır.
Pekin Opera sanatçısı olmak küçük yaşta başlayan çetin ve uzun bir eğitim gerektirir. Önceleri küçük yaşta özel olarak seçilmiş çocuklar 7 yıl boyunca bir öğretmen tarafından eğitiliyordu. 1911’den sonra, bu eğitim daha resmi olarak okullarda yer almaya başladı. Bu okuldaki öğrenciler erken saatlerde uyanıp gün boyu oyunculuk ve dövüş becerilerini geliştiriyor, daha tecrübeli öğrenciler akşamları tiyatro gösterimleri yapıyordu. Bu okullar 1931’de Japon istilasından sonra kapatıldı ve 1952’ye kadar tekrar açılmadı. Şu anki eğitimde öğrenciler ilk olarak akrobasi, ardından şarkı söyleme ve davranış dersleri alıyorlar. Mei Lenfang, Cheng Yanqiu, Ma Lianliang ve Qi Lintong gibi büyük ustaların performans okulları bu konuda özel eğitim vermekte. Modern performans okulları ise bu sanatının yanı sıra akademik eğitim de veriyor.
20.yy’ın ikinci yarısı izleyici oranındaki düşüş 1980’lerde reform çalışmalarını başlattı. Böylece Pekin Operası’nın performans kalitesi yükseltildi , yeni gösteri öğeleri eklendi, kullanılan arkaik dilin çevirisi elektronik üst yazı olarak yayınlanmaya başlandı. Ardından yeni oyunlar başarı ile sergilenmeye başlandı.
En tanınmış Pekin Opera gösterimleri yaklaşık 90 dakika sürmekte ve büyük Çin Operası savaşçı karakteri opera grupları tarafından temsil edilmektedir. Pekin’de, eskiden tapınak olan Zhengyici Tiyatrosu ülkenin en eski ahşap tiyatrosu olarak Pekin Operasına ev sahipliği yapıyor. Ayrıca Huguang Dernek Salonu, Lao She Çay Evi ve Chang’an Büyük Tiyatro benzeri gösterimler yapan diğer güzel salonlar.Shanghai’da Yifu Tiyatrosu’nda Pekin, Kunqu ve Yue Operasından örnekler sunuluyor.
Pekin: Zhengyici Tiyatrosu :Qianmen Xiheyan Jie Tel: 8315 1649 Huguang Dernek Salonu : Hufang Lu Tel: 6351 8284 LaoShe ÇayEvi: www.laosheteahouse.com Tel: 6303 6830 Shanghai : Yifu Tiyatro : 701 Fuzhou Lu Tel: 6351 4668 Shanghai Merkez Tiyatro : Nanjing Lu Tel: 6279 8948
Bu yazı 2012 yılının Nisan ayında yayınlanan Gezgin Dergisi’nin 62. sayısından alınmıştır.
