Pazar , 10 Kasım 2024

Derste Yetiştirdiği Sebzeyi Yiyen Öğrenci İçin Okulun Anlamı Nedir?

Derste Yetiştirdiği Sebzeyi Yiyen Öğrenci İçin Okulun Anlamı Nedir?

Okuduğumuz, dinlediğimiz, tanık olduğumuz tüm emeklilik hayallerinde ‘bahçesinde domates, biber yetiştirilen, sahil kasabasında bir evde’ yaşamak var neredeyse. ‘Dışarıdaki tehlike’den zırh gibi korunma niyeti ile surlara öykünüp   yükseldikçe yalnızlaştıran duvarlara sahip, çok katlı, küçük pencereli,  oyuncak balkonlu, belki peyzaj düzenlemesine önem verilen ama özgürce koşulacak ya da uzanıp yorgunluk atılacak çimlerin üzerindeki ‘yasak’ levhası ile bu hayale veda edilen bir şehir hayatı yaşıyor insanlar. Elbette bu bile başlıbaşına bir şans sayılmakta.

gezgindergi_dogakoleji_sebze_yetistirme (2)

‘Başarılı Bir Geçmiş İçin İyi Bir Başlangıç Şart’  demiştik 5 yılı dolduran  koşumuza başlarken. Doğa Koleji, her yeni adımı ile uzun soluklu maratonunu farklı bir noktaya taşıyorken, yediklerinin markette yetiştiğini sanacak denli toprağa uzaklaşmış ve bundan dolayı bir ömrü emeklilik hayali ile  ‘harcayacak’ olan öğrenciler yerine başarılı bir geçmişin, özgüvenli vizyonuna sahip öğrencileri hayal ettik. Tüm inanılan hayaller gibiydi bizimkide gerçeğe dönüştü.

Dergi  sayfalarında  fotoğraflarını gördüğünüz sebze ve meyvelerin  hepsi öğrencilerimizin Uygulamalı Tarım Dersi sırasında teorilerini pratiğe   çevirmelerinin  ürünü.

gezgindergi_dogakoleji_sebze_yetistirme (5)

Fotoğraflardan size yansıyanlar ise bir hafta sonu ‘hobi’sinin  ötesinde. Hafta içi, belki de dünyanın en üretken, en şanslı öğrencilerinin gerek ders içinde, gerekse de ders dışında diledikleri zaman kontrolünü yaptıkları parsellerini  ve üretim süreçleri ile bilgilerimizi paylaşmaktan dolayı sevinç duyacağız.

Toprağın bulunduğu yerin sıcaklığı, eğimi, suyu, ışığı kadar toprağın cinside önemlidir. Tüm bunları hesaba kattıktan sonra ne yetiştirileceğine karar vermek şüphesiz verim ve kalite açısından vazgeçilmezdir. Sebzeleri açık alanlarda da örtü altında da yetiştirebiliriz. Dış iklim faktörlerinin etkisini kaldırarak, gerekli özel çevre koşullarının yaratılması ile alçak ve yüksek sistemler içinde yapılan sebze, meyve ve süs bitkileri yetiştiriciliğine genel anlamda “ÖRTÜ ALTI YETİŞTİRİCİLİĞİ” denmektedir. Bu sistemler için de cam ya da plastikle örtülü yüksek yapılar “SERA” olarak adlandırılmaktadır.

gezgindergi_dogakoleji_sebze_yetistirme (7)

Ülkemizde, 1940  lı  yılların   başlarında ilk denemeleri yapılmış olan örtü altı yetiştiriciliği daha sonra hızla yaygınlaşarak, tüm sahil kesimlerinde etkin bir üretim şekli olarak benimsendi. Yapılan araştırmalara göre 300.000 dekarın üzerinde bir alana yayılmış seralarda üretime devam edilmektir.

Öğrencilerimize bu konuyu  anlatırken, parselimizin bir bölümüne sera yapacağımızı müjdeledik. Gözlerindeki heyecan görülmeye değerdi. Fotoğrafta gördüğünüz seramızı elbirliği içerisinde kurarken, içinde Cucurbitaceae yani kabakgiller familyasından literatürdeki adı ile cucumber yani hıyar yetiştirmeye karar verdik. Analizini yaptırdığımız okulumuz topraklarının ph değeri ( toprağın asitlik derecesi) bu sebze için uygun 6,5 çıktığı için, en ideal yetiştiricilik koşullarına sahip olduğumuzu sevinçle fark ettik. Bir çok sebze için ideal olan, organik maddece zengin kumlu, kumlu-tınlı topraklarımızda elimizdeki modele kusursuz oturdu.

Gerek cam gerekse de plastik olarak düzenlenen seralarda sonbahar, kış ve ilkbahar dönemi olmak üzere yılda 3 kez üretim yapılır. Seralarda hem sofralık hem turşuluk çeşitler yetiştirilebilir, bizim tercihimiz sofralıktan yana oldu. Örtü altı yetiştiriciliğinde üretimin ilk halkasını uygun toprak hazırlığı oluşturur. Doğru çeşit seçimi ve ucuz   bir ısıtma ile teknik bilgi ve beceri bu üretim kolunu ancak cazip hale getirir. Şimdi beraberce seralarımızda yoğun yetiştiriciliği yapılan yetiştirme tekniklerini ayrı ayrı ele alalım.

Uygun dönemde uygun tohumu bulmak çok önemlidir. Yüksek verim, kaliteli, hastalıklara dayanıklı, raf ömrü uzun çeşitleri seçmek önemlidir.

Fide yastıklarını hazırlamak   önemlidir.

2 kısım çiftlik gübresi + 2 kısım orman toprağı + 1 kısım dere kumu veya
4 kısım Çiftlik gübresi + 2 kısım bahçe toprağı + 1 kısım dere kumu şeklinde hazırlanır.

gezgindergi_dogakoleji_sebze_yetistirme (6)

Bu oranlarda hazırlanan harç tüm sebzelerin fide yetiştiriciliğinde de kullanılabilir. Harç, kullanılmadan önce mutlaka ilaçlanmalıdır.

8-10 cm derinliğinde 40×60 cm genişliğindeki kasalara harç doldurulur. Her kasaya 4-5 gram tohum gelecek şekilde ekim yapılır ve tohumların üzeri 1.5 cm harç ile örtülür. Bolca sulanır. Gerekirse üzerleri çimlenme başlayıncaya kadar cam veya plastik ile kapatılır, 5- 10 gün içinde çimlenen tohumlar mutlaka şaşırtılmalıdır.

Fidelerinin ilk çıkan  yaprakları tam olarak açılıp, yere paralel duruma gelince plastik torba veya kutulara şaşırtılır. Şaşırtmayı yaparken fideleri bu  ilk  yapraklarından tutmak gerekir. Şaşırtma akşam  üstü havanın serinlediği saatlerde yapılır. Gerekli tüm bakım işlerinden sonra fideler ortalama 3 hafta sonra dikime hazır hale gelir. Dikim zamanı fazla geciktirilmemelidir. 4-6 yapraklı fideler dikime hazırdır.

Fide yetiştirilirken bir yandan da serada dikim hazırlıkları, gerekli temel gübreleme ve ilaçlama işleri yapılır.

gezgindergi_dogakoleji_sebze_yetistirme (4)

Dikim kuzey-güney yönünde çift sıralı yapılır. Böylece bitkiler ışıktan en iyi şekilde faydalanır ve meyveler daha erken olgunlaşır. Dikim öncesi fide torbaları sulanır ve böylece torbadan kolayca çıkarılan topraklı fideler yukarıdaki ölçülerde dikilir. Gerekli su ve çapa işleminden sonra her bitki ayrı ayrı ipe alınır.

Budama koltuk alma, yaprak alma ve sürgün alma şeklinde yapılır. Yaşlı, hastalıklı ve fizyolojik olarak hayatiyetini kaybetmiş yapraklar alınır. Böylece ışıklanma ve havalanma kolaylaşır. Çift ürün yetiştiriciliğinde meyvelerin çabuk olgunlaşması ve kaliteli olması için tepe alımı yapılır. Bırakılmak istenen salkımın 2 yaprak üzerinden tepe alınır.

Tozlanma ve döllenmeye yardımcı olmak için ya her gün saat 10.00- 15.00 arası, bitkileri sallamak gerekir, ya da vibratör ile her çiçek salkımına tek tek dokunulur.

Hasat tohum ekiminde 55 -70 gün sonra başlar. Hasat zamanı pazar uzaklığına, çeşidin erkenciliğine  göre saptanır ve olgunluğa yakın meyveler hasat edilir. Verim çeşide göre değişir. Genelde 3 – 5 ton arasıdır.

Elbette hastalık ve zararlılarına da değinmeden geçmek olmaz. Külleme hemen her yıl görülmesi mümkün bir hastalıktır. Hastalık yapraklardan başlayıp gövdeye doğru yayıldığı için, bu yaprakları toplayarak, yok etmek en etkili yöntemlerden biridir. Köşeli leke hastalığı ve hıyar sap çürüklüğü de sık rastlanılanlardandır.

Okulumuzda, kompleks bir hastalık ile karşı karşıya kalmadık henüz ancak oluşan hastalıklar için, kimyasal ilaçlar yerine   kültürel önlemlere başvuruyoruz.

Danaburnu, kırmızı örümcekler, yaprak bitleri, kök ur nematodu ise hıyarın zararlıları arasındadır.

gezgindergi_dogakoleji_sebze_yetistirme (1)

Öğrencilerimizle birlikte, ders sırasında yetiştirdiğimiz ve ilk hasadı yaparken sizlerle beraber tadına bakmak istediğimiz sivri ve çarliston biberlerimizin yanı sıra, domates fidelerimizi de görüyorsunuz fotoğraflarda. Ayrıca Gezgin dergisi’nin daha önceki sayısında okuduğunuz şifalı otlar ile ilgili yazımızın ana konusu olan nane, adaçayı, fesleğen, biberiye, fesleğenlerin  hasat işlemlerine geçmeden önceki hallerini de sizlerle paylaşmak istedik. Bu denli sağlıklı ve kokusunu bu satırları okurken, fotoğraflarına bakarken yanıbaşınızda hissedeceğiniz nanelerimizden tatmak, içerken şifa bulmak, günebakanlarla gününüze anlam katmak, kabak, patlıcan parsellerimizi gezdirirken çocuklarınızın olası emeklilik hayalini  iyi bir başlangıç ile şimdiden gerçeğe dönüştürmek,  çocuğunuzu Doğa’nın güvenli ellerine teslim etmek isterseniz eğer, yurtdışında ve İstanbul’un her yerinde varolan kampuslerimize ulaşmanızın çok kolay.

Derste Yetiştirdiği Sebzeyi Yiyen Öğrenci İçin Okulun Anlamı Nedir? – Bu yazı 2007 yılının Eylül ayında yayınlanan Gezgin dergisinin 8. sayısından alınmıştır.

Yazar : GEZGİN YAZAR

Türkiye'nin Gezi, Seyahat ve Fotoğraf Dergisi

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir