Suyun Evlerdeki Estetiği: AKVARYUMLAR

Evlerin ya da işyerlerinin bir köşesinde, içinde küçük ve renkli balıkların oynaştığı, yeşil yosunların arasında dolaştığı, bazen bir anda ortaya çıkan su kabarcıklarının bu fonu hem sesi hem de görüntüsüyle tamamladığı akvaryumlar suyun evlerdeki estetik yansımlarından biridir. “Suyun” diyoruz, çünkü sözcük Latince’den gelmektedir ve kökü “su”dur; “-ryum” belli bir boyuta sahip yaşam alanı demektir. Öyleyse ister küçük bir kavanoz, ister büyük bir cam hazne, isterse duvardan duvara yapılıp kocaman binalara adını vermiş olsun, her akvaryum daha çok kapalı alanlardaki estetize edilmiş su ekosistemidir.

Yazı: Kenan Zenginsoy – Fotoğraflar: Şefkat Çelebi

Bir akvaryum alıp, suyun ve balıkların ev ortamındaki bu hoş birlikteliğine başlamayı düşünenler için birkaç tavsiyemiz olabilir. Bunları baştan özetlersek:

1. Akvaryum Suyunun düzenli değiştirilmesi gerekmektedir. Akvaryum suyunun kesinlikle hepsinin değiştirilmemesi lazımdır. Akvaryum suyunda zamanla balıklarınıza yararlı olan bakteriler ürer. Bu bakterileri biz göremeyiz ancak balıklar için çok önemlidir. Siz bütün suyu değiştirdiğiniz taktirde bu bakteriler yok olur gider. Balıkların yeni suya adaptasyonu biraz daha gecikir. Bu yüzden en kesin çözüm haftada bir kez akvaryum suyunun %30’nu dip çekim hortumları ile almaktır. Eğer dış motorunuz var ise 1-2 ay arası dış motor temizliğinin yapılması; iç motorunuz var ise haftada bir kez iç motor temizliğinin yapılması ve ikinci haftanın sonunda iç filtre süngerinin değiştirilmesi gerekir. Akvaryum suyunu değiştirmek sahip olduğunuz balıkların daha sağlıklı ve mutlu olmasının yollarından biridir.
2. Akvaryum içinde oksijeni eksik etmememiz gerekmektedir. Balıkların en büyük yaşam kaynağı oksijendir. Oksijenin olmadığı bir suda balık yada oksijensiz yapamayan canlılar yaşayamazlar. Bu yüzden akvaryumunuzu boyutu ne olursa olsun bir hava motoru ve bir hava taşı alıp balıklarınıza oksijeni sağlamanız gerekir. İç filtre ile de hava sağlanabilir ama ne kadar sağlıklı olduğuna dair farklı görüşler vardır. Hava motorunun günde en az 12 saat açık kalması gerekmektedir. Hatta çok kaliteli bir hava motoru satın alarak 24 saat açık bırakmanız daha iyi olabilir. Balıklarınız büyüdükçe oksijen ihtiyaçları da artar. Tabi ki iç filtre yada dış motor için saat süresi verilmez. Onlar 24 saat açık kalmak zorundadırlar.
3. Akvaryumdaki balıklarına düzenli yem verilmesi gerekmektedir.
4. Akvaryum ışıklandırması önemlidir. Akvaryum bitkileri de doğada bulunan bitkiler gibi fotosentez yaparlar bu yüzden ışığa ihtiyaçları vardır. Yalnız gün ışığı akvaryum bitkilerine zarar vermektedir. Bu yüzden suni aydınlatma sistemleri ile fotosentezlerinin sağlanması lazımdır. Ayrıca yapay aydınlatma akvaryum estetiğine de katkıda bulunur. Yalnız akvaryum boyutları ile ışık şiddetinin ayarı iyi yapılması gerekir. Ufak bir akvaryuma ışık şiddeti fazla olan lambalarla aydınlattığınızda akvaryum içinde ki canlılar için problem oluşturur. Genelde akvaryumlarda grolux lambalar kullanılır. Günde 10-12 saat arasında akvaryum ışığını açık tutmanız idealdir. Birde otomatik lambaları açıp kapatan sistemler vardır. Bunları da kullanırsanız balıklarınız düzene daha çabuk girer ve ışıktan korkup saklanmazlar.
5. Akvaryum balığın için en doğal ortamı sağlamak gerekmektedir. Önce bir akvaryum satın alarak işe başlamak gerekmektedir. Standart boyutlarda,standart geometrik şekillerde akvaryumlar bulabilirsiniz.İsterseniz kendi istediğiniz ölçülerde de akvaryum yaptırabilirsiniz.
Başlangıçta 80-100 litre su barındıran akvaryum ile başlamanızı öneririz.80*40*40cm (uzunluk * genişlik * yükseklik) bu boyutlar idealdir. Akvaryumunuzun kalitesi çok önemlidir. Unutmayın akvaryumunuzun boyutları yüksek olursa suyun yaptığı basınçta o denli büyük olacaktır. Bu yüzden akvaryumunuzun cam kalınlığına dikkat etmenizi öneririz. Akvaryumun silikonlarının da sağlamlığı gereklidir.Cam kalınlığı ve silikondan dolayı sıkıntı yaşarsanız sonuçları feci olabilir (Örneğin, 100lt suyun bir anda evinize boşalması gibi). Sağlam bir akvaryum sahibi olduktan sonra akvaryumun yerinin şeçimi aşamasına gelirsiniz. Akvaryumun direk güneş ışığı almaması gerekir. Çünkü yosunlanmaya yol açar. Odanızda rahat izleyebileceğiniz bir yerde olmasında fayda vardır. Fazla ayak altında olmaması iyidir, çünkü balıklar çok yakınlarında fazla hareketten hoşlanmazlar; rahatsız olabilirler. Akvaryumun heryerden ışık almaması da önemlidir, balıklar çok fazla ışığı sevmezler. Bu yüzden duvara yaslamanızı idealdir. Akvaryumun tabanını balık seçimine göre ister kum isterse ufak çakılla doldurabilirsiniz.Yalnız kumun quartz kum yada kireçsiz dere kumu olmasına dikkat etmek gerekmekteir. Genelde tanelerinin kalınlıkları da 2-4mm arasında olursa daha iyi olur. Akvaryumunuza alacağınız canlıların geneli 24-28 derece arası su sıcaklığını severler. Bu yüzden ısıtıcıya ihtiyaç duyulur. Günümüzde çok kaliteli ısıtıcılar ile suyun sıcaklığı sabit tutabilmektedir. Ani ısı kayıpları yada yükselmeleri balıklarınızın ölümüne sebep olmaktadır bu yüzden ısıtıcı ciddi öneme sahiptir.
6. Akvaryum balıklarınızın yemlenmesine dikkat etmeniz gerekmektedir. Piyasadan hazır yem de alabilir, evinizde kendiniz de yapabilirsiniz. Örneğin, Akvaryum balıklarını beslemede piyasada satılan çok çeşitli kuru yemler bulunmaktadır. Akvaryum balıkçılığına yeni başlamış olanların, kaliteli bir yemi devamlı satın alarak kullanmaları en emin ve kolay yoldur. Fazla miktarda balık bulunduran kişiler ise kendileri yem yapmak isteyebilirler. Bu konuda pek çok formül önermek mümkün ise de başarılı olduğu kanıtlanmış aşağıdaki karışımı tavsiye edebiliriz. Bu yem için gerekli olan malzemeler şunlardır. 

Karaciğer %13, pişirilmiş hububat (nişasta, un, vs.) %40, kıyılmış karides veya balık unu %24, ıspanak %17, tuz %2. 

Önce karaciğer sinir ve zarlarından temizlenir. Küçük parçalar veya küpler halinde kesilir. Çok az bir su ile 20 dakika kadar kaynatılarak pişirilir. Ciğerler alınır ve aynı su içerisinde, eğer su yeterli bulunmazsa bir miktar daha su ilave edilerek diğer malzemelerle birlikte iyice pişirilir. Böylece un parçalanmış ve lapa haline gelmiş olacaktır. 

Soğuyan ciğer mikser (karıştırıcı) içerisinde iyice küçük olacak şekilde parçalara ayrılır ve karışıma ilave edilir. Karışım ya et makinasınde (çok koyu ise) veya delikli kaptan geçirildikten sonra iyice ezilerek homojen bir hamur haline getirilir. Diğer bir deyişle, hangi yöntemle olursa olsun karışımın homojen bir pelte haline gelmesi sağlanır. Pişirme işlemi bittikten sonra karışım, var ise kurutma dolabında, yok ise açık havada yayvan tepsilere ince şekilde yayılarak iyice kurutulur. 

Kuruyan karışım öğütülüp toz haline getirildikten sonra artık hazır demektir. Bu yem elekten geçirilerek iri olan parçalar büyük balıklara, toz olanları ise yavru balıklara verilerek kullanılabilinir. Cam kaplara konan yem uzun süre saklanarak kullanılabilinir.

Akvaryum severlik herhalde sonu olmayan bir uğraş. İnsan her gün yeni bir tecrübe kazanıyor. Suyun bize kazandırdığı böyle bir canlı yaşam alanını evlerimizin oturma odalarında görmek tabii büyük bir keyif. Diğer yanda yaşayan balıklarla yaşar olmak, onlar hasta olduklarında üzülmek, onlar suyun içinde süzüldükçe bakışlarımızla dahi olsa onlarla beraber yüzmek bize akvaryum sahibi olmanın bütün zorluğunu unutturan güzel anlar. Özetle, yaşamak, yaşatmak ve yaşadığımız çevreye karşı sorumluluklarımızı bir küçük akvaryumun perspektifinden de olsa canlı tutmak güzel.

Suyun Evlerdeki Estetiği: AKVARYUMLAR – Bu yazı, 2008 yılının Nisan ayında yayınlanan Gezgin dergisinin 15. sayısından alınmıştır.